Kuru Temizleme Genel Tanımlar
Kuru Temizleme Nedir ? Kuru Temizleme Nasıl Yapılır ?
Kuru temizleme, tekstil ürünlerinin ve giysilerin uzun ömürlü olması için kumaşların apre, renk ve kalitesini bozmayan maddelerle özel makinalar kullanılarak yapılan temizleme işlemidir.
Kuru temizleme işlemi; tekstil üreticilerinin imal ettikleri ürünleri ve ürün üzerinde bulunan tamamlayıcı aksesuarları kuru temizleme, ütüleme ve çekmezlik testi gibi bir takım işlemlere tabi tuttuktan sonra ürünlere koydukları bakım talimatı doğrultusunda yapılır.
Kuru Temizleme tarihi antik zamanlara, tekstil ürünlerinin kullanım başlangıcına kadar uzanır.
İlk zamanlarında küllü su,amonyak ve bir çeşit killi çamur giysiler üzerindeki yağı çıkarmak için kullanılıyordu. Kuru temizlemenin orijini hakkında çeşitli görüşler olmasına rağmen hepsi bir nokta üzerinde birleşmektedir.
Petrol bazlı bir sıvının makine yağlı bir kumaş üzerine dökülmesi ve buharlaşmasından sonra lekenin hayret verici bir şekilde ortadan kaybolması, kuru temizlemenin doğuşu hakkında hemen herkesin üzerinde birleştiği tek noktadır.
İlk kuru temizleme mağazası 1840 yılında Jolly Belin tarafından Paris'te açılmıştır.
Kuru temizleme, ürünlerin üzerinde bulunan kir ve lekeleri çıkarmak için solvent adı verilen özel bir çözücü ile yapılan temizleme işlemidir.
Kuru temizleme nasıl yapılır sorusunun cevabı; bu işlemin ismine rağmen tam anlamıyla kuru olmaması ve su yerine solventin kullanılmasıdır.
Buharlı İşlem
Buharlı işlem, ürünlerin üzerinde bulunan kir ve lekeleri çıkarmak amacıyla özel deterjan, kireçten arındırılmış ve yumuşatılmış su ve kimyasal ilaçlarla yapılan temizleme işlemidir.
Çamaşır makinesi 1908'de Alva John Fisher tarafından icat edildi. Çamaşır makinesinin içine yatay olarak yerleştirilmiş olan metal tambura kirli çamaşırlar konuluyordu.
Metal tambur, elektrik yardımıyla döndürülüyor, döndürülmesi sırasında oluşan hareketler çamaşırların sürekli olarak suyla temas ederek temizlenmesini sağlıyordu.
Ütüleme
Ütü işlemi, ürünlerin kırışıklıklarını düzeltmek için yapılan işlem. Su buharı ile şişen liflerin kırılan molekül bağları, ütü ürünün üzerindeyken düzgün bir şekilde tekrar bağlanırlar ve ütü kaldırıldığında üründe düzgün bir yüzey oluştururlar.
Ütünün icadı, 17.yüzyıl başlarına kadar dayanmaktadır. Giysileri düzleştirmek için önceleri ısıtılmış ağır taşlar kullanılırdı.
Daha sonra kullanılmaya başlanan ateşte ısıtılan saplı düz demir plakaların ısıyı uzun süre koruyamaması yüzünden demir plakalar oyularak içlerine kömür közü doldururulmaya başlandı.
Kömür konularak ısıtılan bu ütüler ise çok ağırdı. Elektrikli ütüyü icat edense 1888'de Amerikalı Henry Seely oldu. İki çubuk karbon arasında kurduğu kablolu elektrik köprüsüyle demirin ısınmasını sağlıyordu.
Kumaş Türleri
A) Doğal Kumaşlar:
- Yün: Yüksek sıcaklıkta yıkandığında ve kurutucuda kurutulduğunda çeker. Deforme olmaması için asarak değil düz bir zemin üzerine sererek oda sıcaklığında kurutun. Keçeleşmeye ve sararmaya eğilimlidir.
- Pamuk: Yüksek ısıda yıkandığında çeker. Yıkamalara karşı renk dayanıklılığı fazla değildir. İlk yıkamada tek başına olmasına dikkat edin. Esnektir ve ütülemeye karşı dayanıklı olmasına rağmen kırışmaya eğilimlidir.
- Keten: Kuru temizleme yaptırılması tavsiye edilir. İlk temizlemede bir ton renk açma ihtimali çok yüksektir. Talimatında yıkama var ise sadece soğuk su ile yıkanmalı ve kurutucuda kurutulmamalıdır. Serin tutar, kırışma eğilimi çok fazladır.
- İpek: Renk dayanıklılığı çok yüksek olmasına rağmen kumaş dokusu çok hassastır. Deodorant, losyon, parfüm vb alkol içeren maddeler ile tere karşı duyarlıdır. Kuru temizleme giysinizin ömrünü uzatacaktır.
B) Suni Kumaşlar:
- Asetat, Rayon Ve Viskoz: Dokunuşları oldukça yumuşaktır ve renk dayanıklılıkları yüksektir. Statik elektrik taşırlar.
- Polyester, Naylon Ve Lycra: Isıya karşı çok duyarlıdırlar, ılık su ile yıkanmalı ve ılık ütü yapılmalıdır. Renk dayanıklılıkları yüksektir ve fazla kırışmazlar.
Yukarıda verilen bilgiler saf olan kumaşlar için geçerlidir. Süs, aksesuar, farklı boya türleri ve karışımlar söz konusu olduğunda etiket (temizleme) talimatına uyularak bakım yapılmalıdır.
Tekstil Ürünlerinin Etiketlenmesi
Tüketicilere ve kuru temizleme firmalarına; ürünlere bakım, yıkama, kuru temizleme nasıl yapılır sorusunun cevabını veren semboller, tekstil ürününün üzerine doğrudan yerleştirilir veya ürüne kalıcı bir şekilde konulmuş olan bir etiket üzerine yazılır.
Tekstil ürününün, giysilerin kullanım süresi boyunca bakımında kullanılacak olan semboller, kolayca okunabilirliklerinin korunmasını sağlayacak şekilde; dokuma, baskı veya diğer işlemlerle yapılabilir.
Etiketler; üzerinde belirtilen ve konuldukları tekstil ürününün, giysinin bakımı, temizlenmesi için maruz kalacağı işlemlere nasıl dayanıklıysa en az onlar kadar dayanıklı olan malzemeden yapılmalıdır.
Etiketler ve semboller, tüketicinin kolayca okunmalarını sağlayacak büyüklükte olmalı ve tüketici tarafından kolayca bulunabilmelidir. Sembollerin hiçbir kısmı dikiş arasında kalarak gizlenmemelidir.
Bakım, kuru temizleme sembolleri; eş sembollerin, tekstil ürününün (metre ile ölçülerek satılan ürünler hariç), giysinin üzerine kalıcı bir şekilde konulmuş olması koşuluyla bunların üzerlerinde veya ambalajlarında kalıcı olmayan etiketler şeklinde de ayrıca verilebilir.
İstanbul Ticaret Odası - Riayeti Mecburi Mesleki Karar (Kuru Temizleme)
- Madde 6: Kuru temizleme firmaları, giyim eşyası veya diğer tekstil ürünlerinin, varsa üzerinde bulunan temizleme talimatında veya kumaşın cins ve özelliğine uygun olarak temizlik işlemleri yapmak zorundadırlar.
- Madde 7: Temizleme talimatına veya kumaş cins ve özelliğine aykırı olarak yapılan temizleme, bakım işlemlerinden ve kuru temizleme yerine tüketicinin bilgisi olmadan yapılan yıkama işleminden meydana gelecek bozulmalardan ürünü temizleyen firma sorumlu tutulur.
- Madde 8: Kuru temizleme işleminde kullanılan kimyevi madde yanlışlığı nedeniyle meydana gelecek bozulmalardan kuru temizle yapan firma sorumludur.
- Madde 9: Her bakımdan uygun temizleme yapılmasına rağmen, önceden anlaşılması mümkün olmayan kumaş, boyama, astar ve tela gibi dikiş malzemelerinin hatası nedeniyle meydana gelen bozukluklardan ya da düğme, toka ve fermuar gibi tamamlayıcı aksesuarların bozulmalarından, ürünü talimatına göre temizleyen kuru temizleme firması sorumlu tutulamaz. Giysi veya diğer tekstil ürünleri üzerinde kullanım talimatı bulunmaması ya da firma yetkililerinin kuru temizlemenin olumlu sonuç vermeyeceği veya giysi ya da tekstil ürününün bozulabileceği kanısına varması halinde, bu husus ile birlikte müşterinin kuru temizleme yapılmasında ısrar ettiğinin teslim fişi üzerinde belirtilmesi şartıyla kuru temizleme firması muhtemel bozukluklardan sorumlu tutulamaz.
